Koninklijke onderscheiding voor eenvoudig politieagent
"Van mij hoeft dat eigenlijk niet"
EDE Na 42 jaar dienst bij politie Ede, waarvan elf jaar als wijkagent in Veldhuizen B, zit de diensttijd van wijkagent Jacques Stans er op. Zijn werk rondde hij rustig af en droeg hij over aan zijn opvolger. Zo stevende hij af op een stil vertrek zonder ‘poespas’.
Maar daar vergiste hij zich in. Zijn afscheid was er eentje met een knal. Hij kreeg namelijk een lintje uit handen van de burgemeester van Ede. Hij heeft een belangrijke rol gespeeld bij het terugdringen van de criminaliteit en maatschappelijke onrust in de wijk. Dit deed hij onder meer door het realiseren van samenwerkingsverbanden tussen de gemeente, de buurtvaders, de moskee, de woningbouwcorporatie en diverse andere organisaties’, zo liet de gemeente Ede in een e-mail over de afgelopen lintjesregen weten. Met deze koninklijke onderscheiding kreeg Jacques een knallend afscheid.
EENVOUDIGE POLITIEAGENT ,,Van mij hoeft dat eigenlijk niet’’, vertelt de doorgewinterde politieman. ,,Het was mijn tijd, het was goed zo. Maar ja, als je dat lintje dan krijgt, is het toch wel een heel bijzonder moment. Dat had ik niet aan zien komen. Zulke onderscheidingen gaan toch niet naar een eenvoudige politieagent?Dat Jacques allesbehalve een eenvoudige politieagent is, blijkt wel als hij zijn levensverhaal begint te vertellen. Dat begint al met hoe hij in Ede terecht gekomen is. ,,Oorspronkelijk komen mijn vrouw en ik uit Enschede. Om ons leven samen met een hele eigen sociale kring op te bouwen, besloten we in een andere plaats te gaan wonen. Toen ik me inschreef voor de politieacademie, kreeg ik een lijst met plaatsen waar ik kon solliciteren als agent. Ik heb mijn vrouw toen geblinddoekt en haar met een speld een plaats op die lijst laten prikken. Dat was Ede en daar heb ik dus gesolliciteerd.’’
MIJN DORP ,,Vanaf het moment dat ik op station Ede Centrum uit de trein stapte, besloot ik ‘dit is nu mijn dorp’. Het begon in 1978 met vier jaar in surveillancedienst, gevolgd door acht jaar recherchewerk en in 1992 weer acht jaar bij de surveillance. Dat zijn wel jaren waarin ik gevormd ben als politieman. Ik was net twee jaar in dienst toen we als ME ingezet werden tijdens de kroning van prinses Beatrix. De krakers groepen kwamen in opstand en wij moesten ze tegenhouden. Ja, dan wordt er niet met dennenappels gegooid hoor, maar met bakstenen. Heel wat collega’s werden gewond afgevoerd. Dat zijn de momenten dat je er moet staan. Geweldig! Je moet presteren en toch je kop erbij houden.’’
Een agent maakt veel uitersten mee. Als Jacques terugkijkt zijn er veel momenten die hij nooit zal vergeten. ,,Je ziet natuurlijk veel narigheid. Er was in de jaren '90 een maand waarin ik dertien verkeersdoden heb gezien, waarvan één jonge vrouw in mijn armen gestorven is. Dat blijft je bij. Je geeft het een plek, maar vergeten doe je het nooit.’’ Maar het is niet alleen narigheid wat Jacques heeft gezien. ,,De mooiste actie die ik meegemaakt heb, is een achtervolging die we midden in de nacht deden op een auto die uit Amsterdam bleek te komen. Deze auto stopte in het centrum, waar mijn maatje zich verstopte in een bouwsteiger op de plek waar nu het Schaffelaartje zit, omdat we dachten dat ze daar langs zouden komen.
Opeens reden ze weg, dus ik moest er snel achteraan, terwijl mijn collega daar bleef zitten. Bij de Amsterdamseweg reden ze opeens de spoorlijn op en reden óver de rails terug richting het centrum, terwijl ze allerlei spullen uit het raam gooiden. Dit bleken juwelen te zijn die ze zojuist bij een roofkraak gestolen hadden. De auto (die ook gestolen bleek te zijn) hield er ter hoogte van het centrum mee op, dus mijn collega kon ze daar eenvoudig aanhouden. Prachtig toch!’’
JONGEREN In 1998 kreeg ik de kans om groepsmentor te worden, wat ik vier jaar gedaan heb. Daarna kwam een periode tot 2009 waarin ik vooral met jongeren heb gewerkt. Op school, op straat en in de gezinnen. met heel veel netwerkpartners. Een interessante tijd omdat we toen het gedrag van jongeren in Ede in beeld brachten. Waar zijn ze graag, wat doen ze, welke plekken hebben zij nodig, etc. Met alle opgedane kennis ben ik daarna gevraagd als wijkagent voor Veldhuizen B. Daar zag ik lekker veel uitdaging in, dus die kans greep ik. En dat heb ik tot de laatste dag gedaan.’’
In een wijk speelt altijd wel iets; nooit een saai moment dus
EENVOUDIG Wat maakt het werk als wijkagent nou zo leuk voor Jacques? ,,Heel eenvoudig: het is niet eenvoudig. In een wijk speelt altijd wel iets en Veldhuizen B is een hele grote wijk. Nooit een saai moment dus. Maar wat ik het mooiste vind, is de wijk sterker maken. De bewoners sterker maken. Samen.
Zo ben ik bijvoorbeeld met groepen bewoners ’s nachts de straat op gegaan en heb ze laten kijken als ‘boef’. Wat zie je? Waar brandt te weinig licht, wie heeft er ergens een sleutel van zijn achterdeur liggen. Zo maak je mensen zelf sterk en het heeft veel resultaat gehad. Het inbraak percentage in de wijk is drastisch gedaald. Dat is nou precies waar je het met elkaar voor doet.’’
Maar nu is het dan toch voorbij voor Jacques Stans. Zijn functie als wijkagent heeft hij overgedragen aan Stefan van Dijk. Wat wil hij tegen hem zeggen? ,,Ik zie in Stefan een oprechte vent. Iemand bij wie je krijgt wat je ziet. En hij brengt weer extra kennis in de wijk die ik niet heb, met zijn achtergrond in verkeerskennis. Ik hoop dat hij zich er net zo in wil vastbijten als ik gedaan heb en lang blijft zodat hij de mensen goed leert kennen. Maar daar heb ik alle vertrouwen in.’’
DRIE NACHTEN WAKKER Hoe het nu verder gaat met Jacques zelf? Gaat hij verpieteren achter de geraniums? ,,Maak je daar maar geen zorgen over. Ik ben echt niet bang dat ik in een gat val hoor. Ik ga nu eens lekker mijn eigen tijd invullen. Die 42 jaar lijken omgevlogen, maar toen ik pas terug ging denken wat er allemaal gebeurd is, heb ik drie nachten wakker gelegen. Het was dus toch best veel. En het is dan ook genoeg geweest. Nu ga ik tijd maken voor waar ik zin in heb. Eerst tot rust komen, m’n hoofd leegmaken en dan zie ik wel wat er op mijn pad komt. Ik heb zin om te ontdekken wat dat gaat zijn.’’